Ci, którzy kochają prawdziwą kawę, rozpoznają ten przedmiot na kilometr! Chemex to obecnie jedno z najpopularniejszych urządzeń do alternatywnych metod parzenia kawy. Część osób używa go w celach dekoracyjnych, ale w znacznej większości służy do przygotowywania zupełnie innego wymiaru kawy.

1. Chemex - szklany zaparzacz do kawy. Początki

Kto powiedział, że chemicy nie mogą brać udziału w tworzeniu urządzeń do parzenia kawy? Chemex jest klasycznym i eleganckim zaparzaczem zaprojektowanym przez niemieckiego chemika Peter J. Schlumbohm. Projekt zaparzacza opatentował jeszcze w 1939 roku i wkrótce po tym założył w Nowym Jorku firmę Chemex Corporation, zajmująca się produkcją nowego wynalazku. W 1942 roku naczynie zaczęły sprzedawać sieci handlowe takie jak Wanamaker's i Macy's, co sprawiło, że ich sprzedaż szybko ruszyła w górę. Początkowo produkowano kolby ręcznie, jednak szybko okazało się, że to przekracza możliwości firmy. 

Peter został zainspirowany do stworzenia tego zaparzacza poprzez lejek laboratoryjny oraz kolbę stożkową. Po odpowiednim przerobieniu tych dwóch przedmiotów, a także po dodaniu pięknego, drewnianego uchwytu otrzymał żaroodporne, nie pochłaniające żadnych zapachów naczynie, które w dalszym ciągu podbija serca ludzi na całym świecie. Jakby nie patrzeć, udało mu się stworzyć arcydzieło, które zyskało ogromną sławę w stosunkowo krótkim czasie.

Przez ponad 70 lat swojego istnienia stał się przedmiotem wręcz kultowym. Pojawia się w książkach, filmach i serialach takich jak “Przyjaciele”. Dodatkowo w 1958 roku został wybrany przez Instytut Technologii w Illinois jako jeden ze 100 najlepiej zaprojektowanych produktów współczesnych czasów (było to jedyne urządzenie do przygotowywania kawy na tej liście) oraz jest częścią takich wystaw jak Museum of Modern Art in New York, Smithsonian, Corning Museum oraz Philadelphia Museum.

2. Chemex - alternatywa dla tradycyjnych ekspresów do kawy

Chemex to nic innego jak urządzenie do zaparzania kawy metodą przelewową. Oznacza to, co sugeruje sama nazwa - gorącą wodą przelewa się odpowiednio zmieloną kawę, dzięki czemu otrzymujemy przepyszny napar bez wykorzystywania ciśnienia jak w przypadku kawy z kawiarki, ekspresu lub AeroPressu.

Papierowe filtry do Chemexa są grubsze o 20-30% od standardowych, dzięki czemu usuwa się z napoju większość olejków zawartych w ziarnach. To z kolei sprawia, że kawa z tej karafki znacząco różni się smakiem od kaw otrzymanych za pomocą innych metod parzenia. Obecnie dostępne są filtry w kolorze białym oraz szarym, choć my zdecydowanie polecamy wybór tych pierwszych.

3. Chemex do kawy - jak parzyć?

Do przygotowania kawy potrzebne są:

• Zaparzacz Chemex Classic
• Filtr do chemexa
• Młynek do kawy
• Waga do kawy
• Stoper
• Termometr
• 50 g kawy
• 700 g przefiltrowanej wody

Pierwszym etapem przygotowania kawy jest zmielenie jej ziaren gruboziarniście - wielkością powinny przypominać granulki soli morskiej. Następnie należy umieścić w karafce filtr oraz przelać go gorącą wodą. Dzięki temu kawa nie będzie miała papierowego posmaku, a przy okazji ogrzejemy karafkę. Po przelaniu filtra należy wylać wodę, która się dostała do naczynia.

Teraz można wsypać kawę do filtra i delikatnie zamieszać, aby wyrównać jej powierzchnię. Całość należy postawić na wadze i kontrolować ilość dodawanej wody. Po tym można delikatnie zacząć zalewać kawę wodą o temperaturze około 95°C. Powinno się to robić okrężnymi ruchami, zaczynając od środka naczynia. Podczas tego etapu zauważysz zachodzący proces preinfuzji - czyli wytworzenie się bąbelków na powierzchni kawy pod wpływem dwutlenku węgla w kontakcie z wodą. Im świeższa kawa, tym więcej pianki pojawi się na jej powierzchni. Odczekaj 45-60 sekund i ponownie zacznij dolewać wodę.

Powinno się powtarzać ten sam krok, aż do zużycia całej wody. W momencie, w którym cała kawa spłynie na dno naczynia, można wyjąć filtr i rozlać napój do filiżanek. 

Barwa gotowej kawy z Chemexa przypomina bardziej herbatę i posiada piękny ciemnobursztynowy kolor. Kawa jest lekka i subtelna, a odpowiednio zaparzona pozwala wydobyć pełen bukiet smakowy i ukryte w niej aromaty! Już od pierwszego łyku potrafi przekonać do siebie wielu ludzi, którzy tak łatwo przywiązują się do tego szklanego urządzenia. Sami przyznamy, że nie spotkaliśmy jeszcze osoby, która nie zachwyciłaby się jego designem, a zarazem funkcjonalnością.

Zmieniając ilość kawy mielonej, stopień zmielenia ziaren i proporcje wody, można zmieniać intensywność i smak swojego czarnego naparu. Po paru próbach najprawdopodobniej odkryjecie swój idealny sposób na przygotowanie napoju.

Po każdym użyciu należy opłukać urządzenie wodą. Jeżeli jednak osad z kawy pozostanie, to zostawcie go napełnionego gorącą wodą z kwaskiem cytrynowym na noc, a rano będzie wyglądał jak nowy. Z powodu budowy niemożliwe jest umycie ręcznie całego naczynia, jeżeli jednak bardzo nam zależy na dokładnym wyczyszczeniu, wystarczy kupić specjalną szczotkę do tego przeznaczoną.

4. Kawa do chemexa. Etiopia, Kenia, Kolumbia, Indie?

Warto pamiętać, że tylko użycie kawy ziarnistej, świeżo wypalonej ze znanego pochodzenia pozwoli Wam doświadczyć wspaniałych walorów smakowych w kawie. Przede wszystkim jeśli chcecie wypróbować alternatywnych metod. Urządzenia, które niejako wróciły do łask za sprawą tzw. 'trzeciej fali', są bezlitosne - wyciągną wszystkie wady ziaren kawy. Zadbajmy o to, żeby do zaparzania posłużyła nam najlepsza kawa ziarnista. Dobrze jest użyć 100% Arabiki (najlepiej singli, czyli kaw jednorodnych, które pochodzą ze ściśle określonej plantacji), o jasnym lub średnim stopniu wypalenia. Bez wątpienia otrzymacie wtedy aromatyczny napój, kolorem przypominającym herbaciany napar.

Przy tej metodzie parzenia świetnie sprawdzają się kawy z Afryki, szczególnie kenijskie i etiopskie, gdyż Chemex wydobędzie z nich gamę owocowo-kwiatowych aromatów, charakterystycznych dla ziaren właśnie z tego kontynentu. 

Częstym błędem popełnianym przy parzeniu kaw metodami przelewowymi jest używanie gotowej, mielonej kawy. Taka kawa jest zbyt drobno zmielona, przez co gorąca woda nie przepłynie swobodnie przez ziarna, co może doprowadzić nawet do zatkania się filtra i w konsekwencji przeparzenia kawy. Z kolei użycie kawy zbyt grubo zmielonej może skutkować tym, że napar będzie wodnisty oraz cierpki, w efekcie kawa po prostu się nie zaparzy.

Przed zakupem kawy należy pamiętać o sprawdzeniu daty palenia ziaren. Kawa, tak jak i inne produkty spożywcze, posiada swoją datę ważności. W tym przypadku jest to czas, który upłynął od wypalenia jej ziaren. Zatem kawę powinno się spożyć maksymalnie do pół roku od daty palenia. Kupując “starsze” ziarna, możesz się spodziewać mało aromatycznej, zwietrzałej kawy. Tak naprawdę taka kawa nie nadaje się już do spożycia.

Najlepiej kierować się zasadą - im świeższe ziarna, tym lepszą, bardziej aromatyczną kawę uzyskamy. A zaparzenie jej metodą alternatywną pozwoli wydobyć najlepsze walory oraz nuty smakowe.

Warto także pamiętać o zasadach poprawnego przechowywania ziaren. Użycie plastikowego, bądź też szklanego pojemnika sprawdzi się tylko w wypadku, jeśli kawa ma służyć jako ozdoba w kuchni. Do przechowywania kawy najlepiej sprawdzają się jej oryginalne opakowania.

I w tym miejscu chcemy obalić największy mit - kawy nie powinno się trzymać w lodówce ani tym bardziej w zamrażarce! Ziarna kawy szybko tam wilgotnieją i pochłaniają dużo zapachów.

Opakowanie z kawą należy trzymać w suchym, nienasłonecznionym miejscu, z dala od źródeł ciepła.

5. Jaki Chemex wybrać?

Początkowo w ofercie był dostępny tylko jeden rodzaj zaparzacza: mowa oczywiście o  Jednak po jakimś czasie firma postanowiła rozszerzyć swój asortyment o coraz to nowsze modele kultowego zaparzacza. W tej chwili bez problemu możemy dostać wersje ze szklanym uchem, o pojemności na 6 filiżanek, 8 oraz na 10 - nie ma co ukrywać, jest w czym wybierać! Przy zakupie zaparzacza, warto się także zaopatrzyć w filtry tej samej firmy.

Glass Handle Series to zmodyfikowana wersja klasycznego zaparzacza. Od pierworodnej wersji różni się tym, że posiada uchwyt zrobiony ze szkła i nie posiada drewnianej wstawki.  Przygotowanie kawy w tym naczyniu wygląda dokładnie tak samo, jak w jego klasycznej wersji.

Z kolei Ottomatic to ekspres przelewowy, zaprojektowany do współdziałania z Chemexem. To urządzenie dba o wszystkie szczegóły na każdym etapie parzenia kawy - począwszy od preinfuzji, kończąc na podgrzewaniu kawy po jej przyrządzeniu. Wersja Ottomatic 2 oferuje teraz możliwość parzenia kawy na zimno i na gorąco. Do tego jest prosty w obsłudze i przyjemny dla oka ;)

Kolejna seria oferowana przez markę to Handblown Series, czyli zbiór własnoręcznie robionych szklanych naczyń. W przeciwieństwie do klasycznej wersji można je otrzymać w rozmiarach od 3 do 13 filiżanek! Oprócz wszystkich naczyń służących do przygotowywania kawy, można się również zaopatrzyć w szklany czajnik (Carafe Kettle), a także pojemnik na cukier i mleko.

Carafe Kettle może być podgrzewany zarówno na kuchenkach elektrycznych, jak i gazowych, a dzięki specjalnym zatyczkom szyjka się nie nagrzewa i spokojnie można chwycić ją w dłoń.  

Akcesoria Chemex - gdzie warto się zaopatrywać?

Produkcja wszystkich rzeczy oferowanych przez sklep odbywa się w Stanach Zjednoczonych. W większych miastach w Polsce (ale nie tylko) znajdują się kawiarnie, które specjalizują się w parzeniu kawy metodą przelewową i to w nich możesz zaopatrzyć się w akcesoria do alternatywnych metod parzenia kawy. Dlatego warto zrobić rozeznanie w okolicy i przekonać się, czy akurat u nich nie da się zakupić oryginalnego, szklanego naczynia.

Innym rozwiązaniem jest zakup sprzętu przez internet. Obecnie bez problemu można znaleźć wiele sklepów oferujących oryginalne produkty Chemexa. Wystarczy zrobić odpowiedni przegląd firm i upewnić się, że z pewnością są markami godnymi zaufania, które nie sprzedają produktów niskiej jakości.

6. Podsumowanie

Chemex to proste i eleganckie naczynie w kształcie klepsydry, wykonane z mocnego szkła hartowanego. Jego drewniany kołnierz jest nie tylko ozdobą, ale przede wszystkim ułatwia użytkowanie, nawet gdy naczynie jest pełne gorącej kawy.

Na uwagę zasługuje również fakt, że naczynie nie zawiera żadnych metalowych części! Naszym zdaniem warto dać mu szansę.

Jeśli obawiasz się od razu kupić karafkę - to sugerujemy przejść się do kawiarni, która oferuje parzenie kawy metodami przelewowymi i samemu spróbować. Kawa z tego naczynia smakuje zupełnie inaczej niż z ekspresu, a dodatkowo podczas jej przygotowywania możesz przez chwilę poczuć się jak szalony naukowiec! Zaparzacz jest niezwykle wygodny w użyciu zarówno w domu, jak i np. podczas wyjazdów, gdzie z powodzeniem może zastąpić elektryczny ekspres przelewowy czy kawiarkę.

Dlatego nie warto się zastanawiać ani chwili dłużej - inwestycja w wynalazek Petera J. Schlumbohma z pewnością się opłaci!