14 marzec 2023

Czy picie kawy wywołuje raka - akrylamid w kawie

Współcześnie nowotwór wciąż pozostaje najgoźniejszą i trudno uleczalną chorobą, która dotyka rzesze osób w różnych częściach świata. Czy możliwe jest, że picie kawy powoduje raka? I czym właściwie jest akrylamid?

1. Kawa. Nowe badania naukowców

Naukowcy z IARC opublikowali zaskakujące wyniki badań na temat gorących napojów, między innymi kawy. Okazuje się, że w przeciwieństwie do tego co dotychczas sądzono, kawa nie jest czynnikiem wywołującym raka, a może wręcz redukować ryzyko jego pojawienia się (np. jeśli chodzi o raka wątroby). Tym sposobem, czarny napój został usunięty z grupy czynników mogących powodować nowotwory.

2.Kawa a akrylamid

Akrylamid - dużo się o tym ostatnio słyszy, ale co to tak naprawdę jest? Akrylamid od parudziesięciu lat jest produkowany na skalę przemysłową jako substrat do syntezy polimerów poliakryloamidowych stosowanych m.in. w przemyśle chemicznym, kosmetycznym, papierniczym. W 2002 roku odkryto, że akrylamid powstaje podczas smażenia i pieczenia niektórych produktów spożywczych w temperaturze powyżej 120\u2103 w wyniku reakcji Maillarda.

Naukowcy stwierdzili, że to w produktach ziemniaczanych oraz zbożowych jest największa szansa na powstawanie akrylamidu. Należy jednak pamiętać, że znajdziemy ten związek również przykładowo w czekoladzie, suszonych owocach, a także prażonych orzechach.

akrylamid w produktach zbożowych

źródło: drtaylorwallace.com

Ale dlaczego tyle się o tym mówi, jakie znaczenie ma zawartość akrylamidu w produktach spożywczych? W badaniach na zwierzętach wykazano, że ma ono działanie neurotoksyczne, genotoksyczne i rakotwórcze, co oczywiście zaniepokoiło wiele osób. Jednak nigdy nie udowodniono, że ma on rakotwórcze działanie na ludzi! Został on uznany za potencjalnie niebezpieczny przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem, aby zminimalizować zagrożenie związane z możliwymi chorobami, ale nie przeprowadzono wystarczającej ilości badań na ludziach, aby na 100% potwierdzić jakiekolwiek rakotwórcze działanie.

W latach 2007-2009 w Polsce zostało przebadanych szereg produktów spożywczych i na podstawie wyników badań naukowcy sporządzili listę zawartości w nich akrylamidu. Jak widać górują produkty ziemniaczane, zbożowe, a nawet w rankingu pojawiła się kawa! Dalej jednak nie jest to żaden powód do niepokoju - możemy dalej pić nasz ukochany napój.

Zródło: http://www.phie.pl/pdf/phe-2011/phe-2011-3-625.pdf

Na podstawie innych badań można zauważyć, że zawartość akrylamidu w kawie rozpuszczalnej lub zbożowej jest znacznie większa niż w kawie palonej - i to nawet kilkukrotnie! Jest to spowodowane między innymi tym, że kawa rozpuszczalna jest wypalana w bardzo wysokiej temperaturze (nawet 250\u2103!) i w bardzo krótkim okresie czasu.

czy picie kawy powoduje raka?

Jednak zostało również udowodnione na podstawie wyników badań FDA, że ciemno palona kawa zawiera mniejszy poziom akrylamidu od jasno palonej. Naukowcy odpowiedzialni za badania potwierdzają, że jasno palone ziarna kawy zawierają nieznacznie większość ilość akrylamidu od ciemno palonych ziaren. Jest to spowodowane tym, że akrylamid wytwarza się na początku procesu parzenia ziaren kawy i wraz z jego procesem powoli się niszczy. Jest to jedyny wyjątek wśród produktów spożywczych, jeżeli chodzi o wytwarzanie się akrylamidu. Warto też zauważyć, że nie ma znaczących różnic w ilości akrylamidu w robuście czy w arabice w kontekście samego ziarna. O jego ilości decyduje obróbka ziarna w procesie palenia.

Powinniśmy się martwić?

Naszym osobistym zdaniem nie ma się czym martwić! Jak już wcześniej wspomnieliśmy rakotwórcze działanie akrylamidu zostało potwierdzone jedynie na zwierzętach. Dodatkowo w badaniach na zwierzętach dawka ekspozycji na akrylamid była od 1 tysiąca do 100 tysięcy razy wyższa niż ta, na którą ludzie są narażeni poprzez codzienną dietę.

Osoby chcące ograniczyć dawkę akrylamidu, na którą są wystawieni powinny na pewno ograniczyć przyrządzanie potraw na głębokim tłuszczu, a także smażenia, pieczenia, aż do uzyskania brązowej lub ciemno-brązowej skórki. Złoty kolor w zupełności wystarczy! Ważne jest także kupowanie produktów dobrej jakości, a także omijanie półki z chipsami ziemniaczanymi w sklepie.

3. Poczekaj aż wystygnie!

Naukowcy dowiedli, że to nie rodzaj napoju, a jego temperatura mogą być przyczyną chorób. Badania przeprowadzone przez IARC w krajach takich jak Chiny, Iran czy Turcja, gdzie napoje zgodnie z tradycją pite są jako bardzo gorące (ok. 70 °C) dowiodły, że wraz ze wzrostem temperatury napojów zwiększa się ryzyko zachorowalności na raka przełyku.

picie kawy a rak

Dr Christopher Wild, dyrektor IARC wypowiada się na ten temat w ten sposób: “Palenie tytoniu i picie alkoholu są głównymi przyczynami raka przełyku szczególnie w wysoko rozwiniętych krajach. Mimo to, większość przypadków tego nowotworu ma miejsce w częściach Azji, Ameryce Południowej i Afryce Wschodniej, gdzie praktykowane jest reguralne picie bardzo gorących napojów i gdzie powody tak dużej ilości zachorowań na raka przełyku do tej pory nie były dobrze znane.” Rak przełyku jest ósmym nowotworem na świecie pod względem liczby zachorowań. W 2012 roku aż 400 000 osób zmarło z jego powodu. Badania te rzucają więc światło dzienne na potencjalne sposoby walki z chorobą. Miejmy na uwadze ich wyniki i pamiętajmy aby nie pić kawy bądź herbaty kiedy sa jeszcze bardzo gorące.

4. Picie kawy a rak

Do niedawna kawa była uznawana za potencjalny czynnik powodujący raka płuc. Metaanaliza (powtórna analiza z wykorzystaniem wyników wykonanych wcześniej badań) na temat rakotwórczości kawy wykonana przez naukowców z Icahn School of Medicine at Mount Sinai w Nowym Jorku dowiodła jednak, że picie kawowego naparu nie ma wpływu na rozwój tego nowotworu. Często jednak zdarza się, że osoby pijące kawę są równiez palaczami. Ta grupa osób jest oczywiście bezpośrednio narażona na ryzyko zachorowania na raka płuc, ale nie z powodu picia kawy.

5. Kawa i jej wpływ na zdrowie

Na temat pozytywnego wpływu kawy na ludzie zdrowie przeprowadzono wiele badań. Okazuje się, że czarny napar może nam pomóc uniknąc naprawdę wielu chorób. Badania prowadzone przez Harvard School of Public Health dowiodły, że picie więcej niż jednej filiżanki kawy dziennie zmniejsza ryzyko zachorowalności na cukrzycę typu 2 nawet o 11%. Z kolei badania przeprowadzone przez włoskich naukowców z Milan Insitituto di Ricerche Farmacologiche Mario Negri wykazały, że picie kawy obniża ryzyko nowotworu wątroby aż o 40%! Natomiast badacze z Beth Israel Deaconess Medical Center oraz Harvard School of Public Health dowiedli, że picie dwóch filiżanek kawy dziennie chroni przed niewydolnością serca i obniża ryzyko zachorowania o 11%. Picie kawy może także zapobiec rozwijaniu się choroby Parkinsowna i Alzheimera.

5. Podsumowanie

Z czasem badania naukowe rozwiewają coraz to więcej wątpliwości na temat picia kawy. Na obecną chwilę możemy być pewni, że spożywanie tego napoju nie przyczyni się do powstania nowotworu. Miejmy jednak na uwadze, że wszystkie badania przeprowadzone są na czarnej kawie bez dodatków - szkodliwe więc może by dla nas to co do niej dodamy (szczególnie groźny jest cukier). Pamiętajmy także o tym, aby poczekać aż kawa wystygnie zanim ją wypijemy!

Źródła: