W kawowym świecie mawia się, że dobra kawa jest prawem człowieka, dlatego też coraz więcej osób decyduje się na własne urządzenia do parzenia doskonałej kawy zarówno w domu, jak i w biurze. Nie ma to jak zacząć dzień od filiżanki doskonałego espresso czy cappuccino!

Urządzając kuchnię myślimy od razu o wstawieniu dobrego, budżetowego ekspresu do kawy. Pozostaje jednak pytanie: czym kierować się w wyborze odpowiedniego sprzętu? Co jest najważniejsze w ekspresie do kawy? Aby wybrać odpowiedni sprzęt musimy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Po pierwsze: budżet, po drugie: jaką kawę lubimy, po trzecie: co jest dla nas najważniejsze w obsłudze?

Zwykle najdroższą opcją są dobrej jakości ekspresy kolbowe, ciśnieniowe, a najtańszą ekspresy przelewowe. Automaty plasują się pośrodku. Po drugie ważne jest to, czy jesteśmy kawowymi konserwatystami i pijemy tylko prawdziwe espresso, lubimy doskonałą czarną kawę w dużej ilości, czy też kawa ma po prostu smakować dobrze i mieć opcję automatycznego spieniania mleka.

Najlepszy ekspres dla fanów espresso i cappuccino

Dla osób, które lubią prawdziwe espresso i inne napoje przygotowywane na jego bazie, takie jak: cappuccino, latte, macchiato czy flat white, powinny postawić na ciśnieniowy ekspres kolbowy. Dlaczego? Ponieważ przygotowanie prawidłowego espresso to nie lada sztuka i żadnym automatycznym ekspresem nie uzyskamy tego efektu.

Do przygotowania prawdziwego espresso niezbędny jest żarnowy młynek do kawy, ekspres ciśnieniowy kolbowy, świeżo palona kawa dobrej jakości. Czym jest prawidłowe espresso? To napar z ziaren kawowca przygotowany pod ciśnieniem 9 bar, w czasie 23-30 sekund, z użyciem 25-35 ml wody na 7-10 gramów świeżo zmielonej kawy, o kremowej konsystencji, z cremą, czyli pianką z jak najmniejszą ilością pęcherzyków powietrza, o przyjemnej cielistości i dużym balansie smakowym.

Crema powstaje dzięki zawartości cukrów i olejków eterycznych i utrzymuje się tylko dzięki ekstrakcji pod ciśnieniem. W środku ekspresu znajduje się pompa i przynajmniej jeden bojler. Część przypominająca łyżkę to inaczej kolba lub portafilter.

To do niej nasypuje się świeżo zmieloną kawę i ubija tamperem. Portafilter umieszcza się w grupie, czyli okrągłym wylocie z ekspresu. To z grupy pod ciśnieniem przepuszczana jest woda. Wypustki, z których wypływa zaparzony napar, nazywane są wylewkami. Z boku znajduje się streamer, czyli dysza do spieniania mleka.

Kiedy wsypiemy kawę do sitka i ubijemy tamperem, umieszczamy ją w grupie. Wówczas uruchamiamy przepływ wody, która przechodzi przez zmielone ziarna. Kawa stanowi dla niej opór, wytwarza się ciśnienie 9 barów i powoli do filiżanki umieszczonej na tacce zaczyna spływać espresso.

Jak widać w kolbowych ekspresach ciśnieniowych zasada parzenia kawy jest całkowicie ręczna i zależna od baristy. Do przygotowania takiej kawy potrzeba najwięcej wiedzy i umiejętności, jednak zaparzenie własnego espresso to naprawdę frajda dla home baristy. 

Aby prawidłowo parzyć kawę z takiego ekspresu warto wybrać się na szkolenie baristyczne dla home baristów. Na takich szkoleniach można nauczyć się jak ustawić młynek i dobrać grubość przemiału, jak dobrać odpowiednią mieszankę dla siebie, jak przygotować poprawne espresso, cappuccino czy latte, jak spienić mleko, jak malować na kawie za pomocą mleka oraz jak dbać o sprzęt.

Kupując ekspres ciśnieniowy kolbowy trzeba pamiętać o tym, że przygotowanie kawy od podstaw wiąże się z pewnymi rytuałami. Nie ma większej przyjemności niż przygotowanie własnego, aromatycznego espresso, jednak wymaga to sporo wiedzy, umiejętności i czasu. W taki sprzęt warto inwestować wtedy, gdy mamy pewność, że naprawdę nam się chce poświęcać rano trochę czasu na ustawienie i przygotowanie najlepszych parametrów.

Wiąże się to również z zakupem dodatkowych akcesoriów: żarnowego młynka, tampera, dzbanków do spieniania mleka, pędzelków do czyszczenia grup, a także wagi i termometru.

Jeśli jesteś fanem prawdziwego espresso i przygotowywanie tego napoju sprawia Ci ogromną frajdę, zachęcamy do przeczytania naszego artykułu o ekspresach kolbowych, w którym wyjaśniamy najważniejsze aspekty, które należy wziąć pod uwagę przy zakupie ekspresu do domu, biura i kawiarni. W artykule znajdziesz także ranking najlepszych urządzeń do każdego użytku.

Najlepszy ekspres dla fanów kaw przelewowych. 

Najbardziej popularnymi w naszym kraju są wbrew pozorom ekspresy przelewowe. Były popularne już w latach dziewięćdziesiątych i kawa z nich stanowiła doskonałą alternatywę dla równie popularnych zalewajek. Budowa ekspresu przelewowego jest dość prosta: składa się z zaparzacza, w którym umieszcza się filtr z kawą, głowicy prysznica, który zalewa kawę, zbiornika na wodę lub małej termy.

Przygotowanie całego dzbanka kawy w tego typu ekspresie zajmuje kilka minut. Kawa z ekspresu przelewowego jest mniej intensywna w smaku niż espresso, jednak zawiera więcej kofeiny. Jest delikatna, bardziej śniadaniowa i bardzo pobudzająca.

Szczególnie sprawdza się wśród osób, które nie przepadają ani za kawą z mlekiem, ani za espresso, które preferują porządny kubek czarnej kawy, która ma być słodka, zbalansowana i pełna kofeiny. Ta opcja sprawdza się również świetnie w biurach i na spotkaniach, gdy potrzebujemy większą ilość kawy jednocześnie.

Najlepszy ekspres dla fanów szybkich kaw z mlekiem i nie tylko.

Osoby, które uwielbiają kawę z mlekiem, a przy tym nie mają czasu na ręczne zabawy z ustawianiem grubości mielenia, czasu parzenia, na samodzielne spienianie mleka, najczęściej wybierają ekspresy automatyczne. Tutaj zwykle naciśnięcie jednego guzika powoduje zaparzenie ulubionej kawy z mlekiem lub czarnej. Automaty zdecydowanie najlepiej sprawdzają się w biurach, gdzie każdy lubi inny rodzaj kawy, każdemu się spieszy.

Ekspresy automatyczne zostały stworzone po to, by zaspokoić zupełnie różne gusta, a także maksymalnie uprościć przygotowanie kawy. 

W branży kawowej mawia się często, że najlepsze są ciśnieniowe ekspresy kolbowe. Dlaczego? Ponieważ mamy pełną kontrolę nad przygotowaniem kawy, liczy się kunszt baristy i tylko dzięki nim można zaparzyć poprawne espresso czy cappuccino. Ekspresy automatyczne mają co prawda programy o nazwach espresso czy cappuccino, jednak należy pamiętać, że są to tylko napoje zbliżone do oryginałów.

Zgodnie z definicją espresso to napój z wypalonych ziaren owocu kawowca przygotowany z 7-10 gramów kawy, z których otrzymujemy 25-35 ml naparu pod ciśnieniem 9 barów. Natomiast cappuccino to napój o objętości 150-180 ml na bazie jednego poprawnie przygotowanego espresso i 100 ml dobrze spienionego za pomocą dyszy krowiego mleka do objętości 120-150 ml.

I jakkolwiek smacznej kawy nie przygotuje się w automacie, nigdy nie będzie to ani espresso, ani cappuccino. Choć producenci automatów dokładają wszelkich starań, by mała czarna przygotowywana na ich urządzeniach w smaku, aromacie i konsystencji maksymalnie przypominała swój pierwowzór, to jednak wciąż pozostaje ona po prostu zaparzoną pod niewielkim ciśnieniem zwykłą czarną kawą. Po spienieniu i dodaniu do niej mleka powstaje biała kawa o różnym stopniu zawartości mleka i intensywności smaku, jednak nie można nazwać ich zgodnie ze sztuką espresso czy cappuccino.

Niemniej jednak w zależności od sprzętu i rodzaju użytej kawy napoje z automatu mogą być naprawdę świetnej jakości, tak więc czy w biurze czy w domu kawa ma sprawiać nam przyjemność. Zwykle po prostu nie ma sensu rano ustawiać młynka na espresso, a kawa z automatu jest zupełnie satysfakcjonująca i smaczna.

Tak naprawdę w biurze nie ma lepszej opcji niż automat z dużą ilością programów - każdy znajdzie coś dla siebie, nie są potrzebne specjalistyczne kursy baristyczne, a przygotowanie kawy zajmuje dosłownie chwilę. Przy użyciu dobrej jakości ziaren w ekspresie automatycznym efekt bywa znacznie lepszy niż przy użyciu słabej, spalonej mieszanki w ekspresie kolbowym. Intuicyjna obsługa dla zapracowanych bywa nieoceniona, dlatego nie warto być bardziej papieskim od papieża - na co komu w biurze ekspres kolbowy, z którego nikt nie korzysta?

Na co należy zwracać uwagę przy zakupie ekspresu do kawy?

Zarówno w ekspresach kolbowych, jak i automatycznych przy zakupie warto zwrócić uwagę na kilka parametrów. Najważniejszym jest ciśnienie. Jeśli zależy nam na prawidłowo zaparzonej kawie wybieramy ekspres z ciśnieniem 9 barów. Z ekspresu o ciśnieniu 3-5 barów nigdy nie otrzymamy espresso ani cappuccino, co najwyżej czarną kawę.

Kolejną sprawą jest pojemność zbiornika na wodę: 1 litr to minimum. Dlaczego? W mniejszych zbiornikach po przepłukaniu grupy i spuszczeniu pary z dyszy zostaje zwykle wody na jedną, dwie kawy. Jest to zupełnie nieekonomiczne. Wychodzi wówczas na to, że po jednej, dwóch kawach od nowa należy napełniać zbiornik. O ile w domu dla jednej osoby taka opcja wchodzi w grę, to już przy większej rodzinie lub użytkowaniu z ekspresu w biurze ta opcja zupełnie traci sens. Szukamy zbiornika litrowego lub większego. Ważną sprawą jest też temperatura wody.

W przypadku ekspresów kolbowych ważna jest wielkość bojlerów na wodę - im większy, tym lepszy. Każdorazowo przy robieniu kawy należy przepłukać grupę. W bojlerze o zbyt małej objętości cała gorąca woda pójdzie na płukanie grupy, efektem czego będzie później niedoparzone espresso. Z kolei w ekspresach automatycznych przed zrobieniem kawy należy przepuścić trochę wody, by urządzenie się nagrzało. Jak wiadomo zwykle nie ma ono bojlera tylko termę, dlatego urządzenie w środku jest zimne.

Nie rozgrzanie go przez przepuszczenie wody powoduje niedoparzenie kawy, a co za tym idzie: jej cierpkość, lurowatość i nieprzyjemną kwasowość. W automatach należy też zwrócić uwagę na moc grzałki określaną w watach. Moc określa prędkość z jaką ekspres nagrzewa wodę do przygotowania kawy: im większa, tym szybciej się nagrzewa, a temperatura jest stabilniejsza. Dla fanów kaw mlecznych ważna jest również dysza do spieniania mleka, czyli steamer. Dysza powinna być ruchoma, by pasowała do różnego rodzaju dzbanków.

W przypadku ekspresów kolbowych dobrze, by dysza miała osobny bojler. Wówczas jej moc pozwala na efektywniejsze spienianie mleka. W większości automatów i domowych ekspresów jest to najsłabsze ogniwo całego wyposażenia sprzętu, przez co ciężko uzyskać efekt tak dobry, jak w kawiarni.

Najważniejszą częścią ekspresu automatycznego jest wbudowany młynek. Sprawdzi się zarówno stalowy, jak i ceramiczny. Ważne, by był żarnowy. Najlepsze są żarna płaskie, jednak przy niewielkim przerobie kawy te stożkowe spokojnie sobie poradzą z dobrym przemiałem. Młynek koniecznie powinien mieć możliwość regulacji stopnia zmielenia. Wówczas w pełni można kontrolować proces parzenia kawy nawet w automacie.

Ekspresy automatyczne do domu 

W ekspresach automatycznych przydatna jest również możliwość regulacji wysokości wylewki kawy. Dlaczego? Bo nie ma bardziej frustrującej rzeczy z rana, jak parzenie kawy do małego naczynia i przelewanie do ulubionego kubka. W przypadku automatów ważna jest także liczba programów - skoro decydujemy się na automat ważne, by potrafił za pomocą jednego przycisku przygotować kawy o różnej intensywności, smaku, aromacie i zawartości mleka.

Ważną cechą jest program czyszczenia i konserwacji - istotną sprawą jest możliwość czyszczenia ekspresu za pomocą jednego przycisku. Program czyszczenia powinien być zintegrowany z urządzeniem i informować o konieczności wyczyszczenia sprzętu. Zapewnia to jego trwałość na lata, mniejszą awaryjność, a także zdecydowanie lepszy smak kawy. Sprawdza się to szczególnie w biurach przy dużej liczbie osób korzystających z maszyny.

Z kolei w ekspresie przelewowym bardzo istotnym parametrem jest wylewka prysznica. Najlepsze są prysznice z przynajmniej kilkoma otworami. Prysznic tylko z jedną wylewką na wodę sprawia, że na zmielone ziarna woda działa tylko w jednym miejscu, tworząc kanał. Powoduje to nadekstrakcję, czyli przeparzenie ziaren umieszczonych pod wylotem wylewki i niedoparzenie ziaren wokół. Napar wówczas jest lurowaty, pozbawiony aromatów, rozwodniony i pełen goryczy i cierpkości z przeparzenia.

Najlepsze są prysznice minimum 9 otworowe z możliwością pulsacyjnego zaparzania. Pulsacja wody zapewnia równomierne zwilżanie ziaren w odpowiednich odstępach czasowych, dzięki czemu smak i aromat kawy jest pełny, a napar charakteryzuje się doskonałym balansem. Ważne jest również to, by w miejscu kubka lub dzbanka znajdowała się płyta grzewcza. Napar sączy się kilka minut, a płyta sprawia, że nie wychładza się zbyt szybko.

Jakie marki ekspresów dobrze sprawdzają się w domu i w biurze?

Z ekspresów automatycznych najbardziej polecane są te firmy Nivona i Jura. Są one kompaktowe, bardzo intuicyjne, łatwe w obsłudze i konserwacji, posiadają wiele programów podstawowych napojów kawowych. Najlepsze parametry i największą liczbę programów mają oczywiście droższe modele, od 3500 zł netto wzwyż. Można je kupić w wielu sklepach internetowych i stacjonarnych.

Dla porównania ekspresy o odrobinę lepszych parametrach, również jednogrupowe, to wydatek rzędu minimum 8000 zł netto, co dla home baristy może być zawrotną kwotą. Przy większym budżecie można zainwestować w bardzo stabilne i przyjemne w obsłudze ekspresy firmy Nuova Simonelli. Mają zdecydowanie bardziej rozbudowany system bojlerów, pomp i dysz, lepsze sitka na grupach, więcej możliwości kontroli ciśnienia i temperatury wody na grupie. To doskonały wybór dla doświadczonych home baristów i małej gastronomii.

Z kolei jeśli chodzi o ekspresy przelewowe istnieje kilka wiodących marek. Należą do nich: Bunn, Fetco i Moccamaster. Bunn i Fetco sprawdzają się w gastronomii, na dużych eventach i w dużych biurach podczas konferencji, ponieważ jednorazowo można przy ich użyciu zaparzyć kilka litrów czarnej kawy. Niektóre modele mają wbudowany młynek, co bardzo ułatwia pracę i zabiera mniej miejsca.

Są to jednak dość drogie ekspresy. Domowym i małym biurowym sprzętem jest zdecydowanie Moccamaster. Jest to bardzo kompaktowy ekspres, którego koszt to mniej niż 1000 zł netto. Do wyboru jest mnóstwo modeli we wszystkich kolorach, co dla wielu użytkowników jest nie bez znaczenia.

Moccamaster ma prysznic z dziewięcioma otworami, miedzianą grzałkę, energooszczędną płytę grzewczą z możliwością regulacji temperatury, możliwość pulsacyjnego zaparzenia kawy. Dlatego ta firma sprawdza się zarówno w domach, jak i biurach, a nawet coraz częściej w gastronomii. W wielu kawiarniach można spróbować kawy z Moccamastera zanim zdecydujemy się na jego zakup.

Czy ekspres kolbowy to dobry pomysł do domu?

Przy wyborze odpowiedniego dla siebie ekspresu do kawy warto zadać sobie kilka pytań: komu ma służyć, jaką kawę lubimy, ile chcemy na niego wydać? Ulubioną pozycją baristów są ekspresy kolbowe ciśnieniowe, jednak ich zakup wiąże się ze sporymi wydatkami: sam ekspres to koszt rzędu minimum 5000 zł, a do tego niezbędne są inne akcesoria: młynek żarnowy, tamper, dzbanki, przydatne jest również szkolenie baristyczne.

Jednak tylko dzięki temu urządzeniu możemy przygotować zupełnie samodzielnie prawdziwe espresso i cappuccino. Jeśli budżet jest okrojony, a kawa ma być przygotowywana szybko, intuicyjnie, a z urządzenia ma korzystać przynajmniej kilka osób warto zaopatrzyć się w ekspres automatyczny. Warto tu zwrócić uwagę na ilość programów, wielkość zbiornika na wodę, opcję czyszczenia i konserwacji, możliwość ustawienia ręcznego ulubionych parametrów takich, jak grubość przemiału i intensywność naparu. Istotną rzeczą jest to, by ekspres posiadał wbudowany młynek żarnowy, ponieważ nie ma nic lepszego niż świeżo mielona kawa.

Ekspres przelewowy dla fanów dużej ilości czarnej kawy

Z kolei jeśli lubimy doskonale zbalansowany, bogaty w kofeinę napar pysznej, czarnej kawy warto zakupić ekspres przelewowy. Są one stosunkowo tanie, można je nabyć już od kilkuset złotych. Istnieją takie z wbudowanym młynkiem, jak i z młynkiem osobno. Ważna w nich jest liczba otworów prysznica, w celu wyciągnięcia z ziaren maksimum smaku, a także płyta grzewcza, by kawa w trakcie parzenia nie wychładzała się zbyt szybko.

Dobrą opcją jest pulsacyjne parzenie kawy, jest ona wówczas bogatsza w aromaty. Warto pamiętać, że niezależnie od tego, którą opcję wybierzemy najlepiej korzystać zawsze ze świeżo palonej, dobrej jakości arabiki, którą mieli się tuż przed parzeniem. Zapewni to doskonały aromat i balans smakowy, a także wysoką słodycz. Dla osób z jeszcze bardziej okrojonym budżetem mam dobrą wiadomość: doskonałej jakości kawę rano można zaparzyć również przy użyciu tańszych i prostszych urządzeń takich, jak kafetierka. Obecny kawowy rynek ma rozwiązania dla każdego miłośnika czarnego trunku - bo warto pić dobrą kawę.