French Press to, podobnie jak kawiarka, jedno z najpopularniejszych i najbardziej rozpowszechnionych urządzeń do parzenia kawy. Podbił serca milionów osób, jest niedrogi, prosty w obsłudze i uniwersalny. Jak powstał i na czym polega jego fenomen?

Zaparzacz tłokowy do kawy 

1. French Press, kilka słów z historii Praski Francuskiej.

Pierwszy projekt prasy francuskiej powstał, a następnie został opatentowany jeszcze w 1852 roku. Urządzenie jednak nie przypominało do końca zaparzacza, którego używamy w dzisiejszych czasach. Szkice zaparzacza z tłokiem, które zdecydowanie bardziej przypominają współczesny French Press, zostały stworzone przez Włochów: Attilio Calimani oraz Giulio Moneta znacznie później, bo w 1929 roku. W 1931 patent na maszynę do przygotowywania infuzji, w szczególności kawy uzyskał U. Paolini. Wyglądem praska ta przypomina znany nam dziś French Press, który jednak od tego czasu przebył długą drogę. 

Jednakże najprawdopodobniej najpopularniejszy projekt, znany jako “Chambord”, powstał w 1958 roku i został stworzony przez Szwajcara, Faliero Bondanini. Bondanini udoskonalił projekt Włochów i swoją wersją urządzenia zapoczątkował masową produkcję zaparzacza we francuskiej fabryce zwanej Martin SA. Z powodu ogromnej i wciąż rosnącej popularności projektu urządzenia “Chambord” na terenie Francji, ludzie przyznali zaparzaczowi francuskie pochodzenie. 

Po upływie pewnego czasu Bondanini rozpoczął sprzedaż urządzenia pod nazwą “La Cafetiére Classic” na terenie Wielkiej Brytanii, a wkrótce po tym znana duńska firma Bodum zaczęła sprzedaż zaparzaczy w Danii, końcowo wykupując prawa do całej ich fabryki oraz oryginalnej nazwy. Pomimo tego, że historia urządzenia nie jest ściśle związana z Francją, przyjęło się, iż zaparzacz nazywa się praską francuską lub French Pressem.

2. Jak zbudowana jest praska francuska i jak wybrać dla siebie najlepszy French Press?

Sposób działania i samo użytkowanie praski francuskiej jest niezwykle proste, podobnie zresztą jest z budową samego urządzenia. French Press składa się ze szklanego cylindra oraz tłoku połączonego z pokrywką i zakończonego uchwytem. Do tłoka przylega również sitko o średnicy dopasowanej idealnie do wielkości cylindra tak, by po dociśnięciu sitka, żadne cząstki kawy nie przepływały pomiędzy sitkiem a cylindrem. 

French Press i jego prosty mechanizm działania są bardzo uniwersalne i z uwagi na to, że parzenie przebiega w całości w cylindrze, a zakończone zostaje dociśnięciem tłoka i jednocześnie odseparowaniem fusów od naparu, urządzenie świetnie sprawdza się także do parzenia herbat liściastych, lecz należy pamiętać o dokładnym czyszczeniu zaparzacza, aby nie przenosił on zapachu kawy na herbatę i odwrotnie. Co ciekawe, mechanizm tłokowy zaparzacza znajduje także swoje przeznaczenie w spienianiu mleka! To bardzo proste i ekonomiczne rozwiązanie dla wszystkich wielbicieli mlecznych kaw.

Sporą zaletą French Pressa jest to, iż doskonale sprawdzą się w nim zarówno ziarna palone pod espresso, jak i te przeznaczone do parzenia metodami alternatywnymi. Wybór rodzaju ziaren będzie zależał wyłącznie od naszych preferencji i gustu.

French Press nie wymaga specjalnego traktowania, wymyślnych technik, finezyjnych metod czyszczenia, specjalnego czajnika czy specjalnych filtrów (właściwie, nie wymaga on użycia żadnych filtrów). Do zaparzenia kawy wystarczy nam sam zaparzacz, dobrej jakości ziarna, młynek i woda filtrowana. Zaparzacz wystarczy myć delikatną gąbką pod bieżącą wodą. Proste, prawda?

Wybór odpowiedniego zaparzacza może stanowić nie lada wyzwanie. Na rynku jest dostępnych wiele różnorodnych marek oraz modeli french pressów, które mogę przyprawić nas o zawrót głowy. Najpopularniejszymi markami, na które powinniśmy zwrócić uwagę to: Hario, Bialetti, Barista & Co, Timemore, a także Bodum. Tak jak większość kawowych zaparzaczy, tak i French Pressy dostępne są w wielu rozmiarach, od niewielkich zaparzaczy gotowych pomieścić 240ml płynu, przez zaparzacze o pojemności 600ml, aż do nawet 1,5l - a to już naprawdę solidna porcja 8-10 filiżanek kawy!

Praska od włoskiego producenta akcesoriów do parzenia kawy, Bialetti, podbiła serca milionów osób. Dzięki swojej prostocie w użytkowaniu, a także nietypowemu designowi zyskała popularność w wielu krajach na całym świecie. 

Z kolei Barista & Co to brytyjska firma tworząca akcesoria do parzenia kawy, w tym french pressy. Model french press Barista & Co Plunge Pot sprawdzi się idealnie dla miłośników kaw mlecznych, gdyż może być używany do spieniania mleka oraz przygotowywania kaw na zimno i na ciepło. Model dostępny jest w różnych wersjach kolorystycznych. Wszystkie powyżej wymienione akcesoria do parzenia kawy można zakupić w sklepach online. Przy wyborze zaparzacza zwróć uwagę na producenta, jakość wykonania naczynia (uważajmy na plastikowe zaparzacze), a także na pojemność.

Alternatywą do zakupów internetowych są oczywiście sklepy stacjonarne. W większych miastach znajdują się kawiarnie, które specjalizują się w parzeniu kaw metodami alternatywnymi i często u nich można zaopatrzyć się w najróżniejsze akcesoria kawowe. Czasami można się też spotkać ze specjalnymi stoiskami, bądź też sklepami w galeriach handlowych, które posiadają w swojej ofercie specjalnie urządzenia, służące do parzenia kawy.  Dlatego warto zrobić rozeznanie w okolicy i przekonać się czy akurat w pobliżu nie znajduje się lokal, czy też sklep, oferujący wysokiej jakości zaparzacze i akcesoria do kawy, dostosowane do Twojej ulubionej metody parzenia.

French press - jak parzyć

3. Jak zmielić i zaparzyć kawę we French Pressie

Do przygotowania kawy w prasce francuskiej potrzebować będziesz:

• kawę dobrej jakości
• przefiltrowaną wodę
• młynek do kawy, najlepiej żarnowy
• wagę kuchenną
• stoper
• opcjonalnie: termometr dla dokładniejszego pomiaru temperatury wody

• Przygotowanie kawy należy rozpocząć od zagotowania wcześniej przefiltrowanej wody. Jakość użytej wody nie jest bez znaczenia: jeśli nie posiadasz zamontowanego w kranie filtra, warto zaopatrzyć się w specjalny dzbanek filtrujący i filtrować wodę nie tylko do parzenia kawy, ale także do przygotowywania herbaty, zimnych napojów, do gotowania. Woda z kranu często jest zbyt twarda lub zbyt miękka, co niestety może zepsuć smak nawet najlepszej kawy. Najlepiej, by miała ona temperaturę około 95*C - dla dokładnego pomiaru możesz użyć termometru lub odczekać 2-3 minuty od momentu, w którym woda się zagotuje i zacznie stygnąć. W międzyczasie zmiel kawę: przygotuj ją w proporcji 1:12 w stosunku do ilości wody. Przykładowo, na 350g wody użyj 30g kawy.
• Zwróć uwagę na rodzaj ziaren: powinny być dobrej jakości, jasno lub średnio palone, najlepiej 100% arabika, lecz decyzja co do typu ziaren pozostaje w Twoich rękach i zależy przede wszystkim od indywidualnych upodobań. Zmiel kawę grubo: powinna przypominać grube ziarna soli, cząstki powinny być spore. Zbyt drobne mielenie spowoduje zatkanie sitka i niepoprawne zaparzenie kawy.

• French Press, podobnie jak każdy inny zaparzacz, warto rozgrzać gorącą wodą przed wsypaniem do niego kawy i faktycznym procesem parzenia. Pamiętaj o wylaniu wrzątku, jaki został użyty do rozgrzania praski.  

• Następnie wsyp zmieloną kawę do cylindra. Zalej ją gorącą wodą używając mniej więcej dwukrotności masy zmielonej kawy, tzn. użyj około 60g wody na 30g wsypanej zmielonej kawy. To, co jest najistotniejsze to to, że cała powierzchnia kawy powinna zostać zwilżona wodą. Odczekaj około 30 sekund od pierwszego kontaktu wody z kawą - w tym czasie zajdzie bowiem etap preinfuzji, który przygotowuje kawę do dalszego parzenia. Można powiedzieć, że kawa wówczas otwiera się, aby za chwilę oddać swoje najlepsze właściwości, smaki i aromaty. W razie potrzeby możesz delikatnie zamieszać kawę drewnianą lub plastikową szpatułką. 

• Po upływie 30 sekund kontynuuj zalewanie kawy do pożądanej objętości. Delikatnie nałóż przykrywkę na urządzenie. Parzenie powinno teraz potrwać 3,5-4 minuty włącznie z wcześniejszą preinfuzją. Po tym czasie zacznij powoli dociskać tłok, aby odseparować i odcisnąć fusy od naparu. Dociśnij tłok aż do samego końca. Fusy powinny się sprasować na dnie naczynia.

• Po dociśnięciu tłoka nie pozostawiaj naparu w dzbanku - pomimo, że zostanie on odfiltrowany od fusów, będzie się dalej zaparzał, co spowoduje przeparzenie kawy, która nabierze nieprzyjemnych, gorzkich i cierpkich nut. Niezwłocznie przelej napar do innego naczynia lub bezpośrednio do filiżanek i ciesz się pyszną kawą. 

• Po każdym użyciu dokladnie wyczyść zaparzacz i sitko pod bieżącą wodą. Pozostałości kawy, które osadzą się w urządzeniu do następnych parzeń, mogą być czynnikiem, który znacznie pogorszy smak i jakość później parzonych w nim kaw.

Jaka kawa do french pressa

4. Najlepsza kawa do french pressa? Wybór nie taki trudny!

French Press jest bardzo uniwersalną metodą parzenia, w której doskonale sprawdzą się zarówno kawy wypalane pod espresso, jak i te przeznaczone do metod przelewowych. Najlepiej sięgać po kawy, które będą:

• 100% Arabika
• wypalone w stopniu jasnym lub średnim
• single origin, czyli tzw. kawy jednorodne, pochodzące z jednej plantacji/ regionu/ państwa

Wybór konkretnej kawy i regionu zależy wyłącznie od Twoich preferencji. Kawa zaparzona we French Pressie z pewnością nie będzie tak czysta i owocowa jak kawa z Hario V60 czy zaparzona w Chemexie i jej smak będzie raczej cięższy i intensywniejszy, lecz wciąż efekt końcowy będzie zależny od wyboru konkretnej kawy. Jasny wypał ziaren oznacza, że kawa została potraktowana w piecu dość delikatnie, a jej naturalny, owocowy profil smakowy nie został przykryty spalenizną.

Jaką kawę najlepiej użyć do praski francuskiej? Na to pytanie znajdziemy wiele odpowiedzi. W głównej mierze powinniśmy kierować się własnymi preferencjami smakowymi, dlatego warto dać szansę różnym rodzajom kaw, aby przekonać się, jakie nuty smakowe najbardziej nam odpowiadają. Istnieje ogromna rzesza zwolenników kaw owocowych, pochodzących z Afryki, natomiast wiele osób preferuje bardziej kwiatowe, orzechowe lub czekoladowe aromaty czy niższą kwasowość - czyli kawy uprawiane głównie w Ameryce Środkowej i Południowej.

Jednak istnieje parę zasad, którymi warto się kierować przy wyborze ziaren (abstrahując już od profilu smakowego samej kawy.)

Istotne jest, aby kupować tylko świeżą kawę, czyli taką, której ziarna zostały niedawno wypalone. Data palenia ziaren kawy zawsze powinna widnieć na opakowaniu. Jeśli kawa, w którą się regularnie zaopatrujesz nie zawiera takiej informacji - najprawdopodobniej jest już dawno przeterminowana i nie nadaje się do parzenia, a tym bardziej do spożycia.

Teoretycznie, kawa utrzymuje swoją datę ważności przez 6 miesięcy od momentu jej wypalenia. Niemniej jednak znamy wiele przypadków, również z autopsji, gdy kawa 8 miesięczna czy nawet roczna potrafiła mile zaskoczyć! Gdzie kupić kawę? Najlepszym miejscem do zakupu zawsze świeżej kawy są palarnie kawy oraz specjalistyczne kawiarnie, które dbają o bieżące zaopatrzenie w świeże ziarna. Oprócz wspomnianych kwestii dotyczących świeżości ziaren, staraj się kupować kawę jak najlepszą gatunkowo. Jest wprawdzie trochę droższa niż ta z supermarketów (często niewiadomego pochodzenia), jednak uważamy, że lepiej zapłacić nieco więcej i mieć pewność co do jakości spożywanego produktu.

Najbardziej popularną kawą stosowaną we french pressie jest 100% Arabika, o średnim, bądź jasnym stopniu palenia ziaren - najlepiej single origin, czyli kawa jednorodna, pochodząca ze ściśle określonej plantacji/regionu/państwa. Bez wątpienia otrzymasz wtedy aromatyczny napój, o mocno charakterystycznych nutach smakowych, które niejako reprezentują region tudzież kraj, z którego dana kawa pochodzi.

Pamiętaj także o właściwym przechowywaniu kawy - to pozwoli Ci na dłuższe utrzymanie jej świeżości, a co za tym idzie naturalnego smaku oraz aromatu. Kawa z reguły sprzedawana jest w opakowaniach, które są do tego odpowiednio przystosowane i nie powinno się ich przesypywać. Niektóre osoby zaopatrują się w specjalne puszki, jednak naszym zdaniem służą one funkcję bardziej dekoracyjną niż praktyczną.

Nie przechowuj kawy w lodówce, ani tym bardziej w zamrażarce - ziarna kawy z łatwością pochłaniają wilgoć i zapachy -  a najłatwiej te niepożądane. Dlatego też rekomendujemy zakup kawy w 250g opakowaniach, dzięki czemu w krótkim czasie ją wykorzystasz, jednocześnie zachowując jej świeżość. 

Jeśli lubisz kawy o nutach czekolady i orzechów, idealnym wyborem będą kawy pochodzące z Ameryki Południowej:

• Brazylia, nazywana często “ojczyzną kawy” jest w tej chwili jej największym producentem na świecie. Jej zbiory stanowią aż \u2153 światowych plonów. Kawy uprawiane w Brazylii charakteryzują się dość wysoką słodyczą, często karmelową lub czekoladową, przeważnie o niskiej kwasowości. Ziarna z Brazylii są dość klasycznym, podstawowym wyborem, idealnym na początek przygody z kawą jaśniej wypalaną. 

• Kolumbia - kawa w Kolumbii jest uprawiana na dużych i nowoczesnych plantacjach, a panujący tam klimat sprawia, że zbiory kawy są możliwe niemal przez cały rok ze względu na nasłonecznienie stoków i temperaturę powietrza. Pochodzące z tego regionu ziarna charakteryzują się dojrzałym, złożonym smakiem, słodyczą moreli, orzechowymi akcentami oraz delikatną kwasowością czerwonych owoców i cytrusów.

Jeśli preferujesz słodkie kawy, zwróć uwagę na kraje Ameryki Środkowej:

• Kostaryka jest krajem, w którym królują niewielkie plantacje arabiki, na których kawa zbierana jest przeważnie ręcznie, co pozwala na precyzyjne zbiory wyłącznie dojrzałych wiśni kawowca. Kawy z Kostaryki najczęściej są świetnie zbalansowane, świeże, delikatne, o  nutach czekolady, orzechów i rześkiej, subtelnej kwasowości.
• W Gwatemali kawa uprawiana jest głównie w trzej rejonach - Antigua, Coban i Heuhyetanago. Charakteryzują się one nierównym krajobrazem i glebami wulkanicznymi. ów wulkaniczny teren bardzo mocno wpływa na smak kawy stamtąd pochodzącej. Jeśli więc jesteście fanami korzennego aromatu, z nutą karmelu, ale o nieco pikantnym posmaku, to idealna dla Was kawa będzie pochodziła z Gwatemali. 

Jeśli lubisz kawy o wyczuwalnej owocowości i kwasowości, zwróć uwagę na kawy pochodzące z Afryki:

• Kenia zapewnia idealne wręcz warunki dla uprawy kawy: równikowo-monsunowy klimat sprawia, że kenijskie kawy mają wyraźny, złożony smak, przywodzący na myśl winne akcenty. Kawy pochodzące z Kenii charakteryzują się bardzo owocowymi nutami, od czerwonej porzeczki, przez nektarynki, agrest, limonkę, pomarańczę, śliwki, żurawinę, po karmel i słodycz kremu lemon curd.
• Uganda, której stolica jest oddalona o niemal 700km od Kenii, słynie z kaw o zdecydowanie mniejszej kwasowości niż kawy z innych regionów Afryki. Kawy z Ugandy bywają nieco cięższe, o subtelnych nutach gorzkiej czekolady, suszonych owoców i limonki.
• Etiopia jest prawdziwą ojczyzną kawy - pochodzą z niej wszystkie odmiany arabiki, jakie kiedykolwiek pojawiły się na świecie. Znaczna ilość plantacji jest prowadzona w sposób ekologiczny. Etiopia jest matką kaw o owocowo-kwiecistych nutach i delikatnej kwasowości. Popularne wśród etiopskich kaw są nuty bergamotki, truskawek, nektarynek, wiśni, moreli, jaśminu, borówek. 

5. Podsumowanie

Zaparzacz tłokowy jest uniwersalnym urządzeniem i tak naprawdę świetnie się sprawdzi w każdych warunkach - zarówno w domu, w pracy, a nawet podczas podróży. Obsługa french pressa jest bardzo prosta i tak naprawdę wymaga od nas zapamiętania tylko kilku podstawowych informacji, o których wspomnieliśmy w artykule.

Jeżeli dalej nie jesteście przekonani do tej metody parzenia, albo wahacie się przed dokonaniem zakupu - przejdźcie się do dobrej kawiarni, która oferuje kawy przygotowywane metodami alternatywnymi i poproście baristę o napar z praski francuskiej.

Pamiętajcie także, że french press służy nie tylko do zaparzania kawy, ale także herbaty.