Dostępność roślinnych zamienników produktów mlecznych rośnie z roku na rok i z pewnością cieszy to wszystkie osoby, które z powodów zdrowotnych, etycznych lub jakichkolwiek innych decydują się na zrezygnowanie ze spożywania produktów odzwierzęcych.

Mleko roślinne do kawy

Jeszcze niedawno w kawiarniach luksusem była możliwość zamiany mleka krowiego na roślinne, a w tej chwili bardzo często do wyboru jest już nie jedna, a kilka roślinnych opcji: najczęściej napoje owsiane, migdałowe, kokosowe, ryżowe czy konopne. O zastąpienie mleka krowiego napojem roślinnym nie proszą wyłącznie weganie. Istnieje bardzo duże grono osób, które wybiera napoje roślinne ze względów zdrowotnych, np. z powodu nietolerancji laktozy lub kazeiny, a także osoby, którym krowie mleko w kawie zwyczajnie nie smakuje. Wybór napojów roślinnych, potocznie nazwanych mlekami roślinnymi jest w tej chwili ogromny i każdy znajdzie pośród tej oferty coś dla siebie, tylko czy każdy rodzaj roślinnego zamiennika krowiego mleka sprawdzi się dobrze w połączeniu z kawą specialty? 

Kawy specialty to cały segment branży, w którym zdecydowanie stawia się na prostotę i minimalizm. Kawy specialty to kawy najwyższej jakości, które zostały tak dopieszczone przez plantatorów i roasterów, by później w filiżance zaprezentować nam cały wachlarz smaków i aromatów. Ich całkowicie naturalny profil sensoryczny nie wymaga urozmaicania żadnymi sztucznymi dodatkami. Bogactwo słodkich, owocowych, kwiatowych nut w kawie specialty jest tak onieśmielające w porównaniu z kawami niskiej jakości, że najczęściej sprzedawane są w postaci kaw czarnych, mlecznych i najprostszych kawowych napojów. Bariści zachęcają do spróbowania kawy przed posłodzeniem jej czy dodaniem smakowego syropu - i bez tego kawa specialty robi ogromne wrażenie. Jej naturalna słodycz najczęściej jest wystarczająca. I choć kawy mleczne na bazie espresso jakości specialty i spienionego na idealnie jogurtową konsystencję krowiego mleka są standardem, to sprawa jest nieco bardziej skomplikowana, gdy krowie mleko chcemy zastąpić napojem roślinnym. 

Dlaczego? Otóż sprowadza się to do dwóch kwestii: predyspozycji danego rodzaju napoju roślinnego do udanego spienienia się oraz intensywności smaku. Spienianie napojów roślinnych jest zdecydowanie trudniejsze niż mleka krowiego, które odpowiednio przygotowane, może mieć idealnie gładką, jogurtową konsystencję umożliwiającą wykonanie skomplikowanych wzorów latte art. Napoje roślinne są zdecydowanie bardziej wodniste, a przez znacznie niższą zawartość białka dużo trudniej w ich przypadku o uzyskanie gładkiej tekstury, za to łatwo o liczne bąble, pęcherze i warstwę piany.

Jakie mleko roślinne do kawy

Wybierając napój roślinny, zwłaszcza z myślą o łączeniu go z kawą specialty, trzeba zwrócić uwagę także na smak napoju. W połączeniu z kawą może on okazać się dominujący i zbyt intensywny, co może całkowicie przykryć smak kawy. Jak zatem wybrać odpowiednie mleko roślinne?

2. Mleko kokosowe i migdałowe 

Mleka kokosowe i migdałowe mają w naszej ocenie zarówno plusy, jak i istotne dla kawy minusy, bo choć spieniają się przyzwoicie, to nie pozostają obojętne dla smaku kawy.

Mówiąc o mleku kokosowym, mamy na myśli zarówno napoje kokosowe, jak i gęste kokosowe mleczko. Dlaczego? Zwykły napój kokosowy jest zbyt wodnisty, by osiągnąć idealną teksturę gładkiego, pozbawionego pęcherzyków powietrza i warstw, jogurtu. Jeśli jednak do dzbanka z napojem kokosowym dodamy łyżkę-dwie tłustego kokosowego mleczka, mikstura będzie na tyle gęsta, że spieni się niemalże tak samo jak krowie mleko o zawartości tłuszczu 3,2%. Tak spienionym mlekiem kokosowym spokojnie wykonamy latte art, a po samej teksturze mleka nie będzie wcale łatwo ocenić czy jest to mleko roślinne czy krowie. 

Z naszego doświadczenia napój kokosowy wymieszany z dodatkiem tłustego mleczka jest najlepszym zamiennikiem krowiego mleka pod kątem tekstury spienionego mleka oraz możliwości dekorowania skomplikowanymi wzorami. Niestety mleko kokosowe ma jeden istotny minus - jest mocno wyczuwalne w kawie i dominuje nad smakiem espresso.

Z kolei napoje migdałowe, choć spieniają się całkiem nieźle i pozwalają wykonać przyzwoite latte arty, to niestety mogą się w filiżance rozwarstwiać, ścinać i warzyć. Taka sytuacja ma miejsce najczęściej w przypadku espresso o wysokiej kwasowości, a także przy dużej różnicy temperatur pomiędzy kawą a spienionym mlekiem. Kawa biała oparta o espresso i mleko migdałowe może być początkowo dość goryczkowa, a czasami także mocno kwasowa, jednak później odczucia te ustępują całkiem przyjemnej słodyczy. Napoje migdałowe zyskują na popularności i powoli eliminują swoją najpopularniejszą konkurencję, czyli napoje sojowe, a wszystko za sprawą krążących coraz częściej wypowiedzi na temat szkodliwości soi czy jej powiązań z produkcją kobiecych hormonów.

3. Mleko sojowe

Napoje sojowe to prawdopodobnie najpopularniejsze roślinne zamienniki krowiego mleka. Wielkim plusem jest ich duża dostępność zarówno w marketach, jak i małych, osiedlowych sklepikach. Są też najczęściej spotykaną alternatywą dla krowiego mleka w kawiarniach. Po napoje sojowe często sięgają osoby z nietolerancjami i alergiami pokarmowymi, w tym np. na laktozę, kazeinę czy orzechy. Jak mleko sojowe sprawdza się w połączeniu z kawą specialty?

Pomiędzy napojami sojowymi mogą występować niewielkie różnice w zależności od producenta i składu. Większość mlek sojowych jest stosunkowo neutralna w smaku i przyjemnie łączy się z espresso, jednak warto zwrócić uwagę czy mleko nie było dodatkowo dosładzane lub wzmacniane np. aromatem waniliowym. Jeśli chodzi o teksturę spienionego napoju sojowego, to bywa z tym różnie - niektóre mleka spieniają się na całkiem pożądaną, gładką konsystencję, inne znacznie gorzej i aby odnaleźć ideał, najczęściej trzeba przetestować kilka rodzajów od różnych producentów.

4. Mleko owsiane

Napój owsiany to jeden z naszych faworytów i z tego co sami obserwujemy, nie tylko nam przypadł do gustu! Napoje owsiane mają zdecydowanie najbardziej neutralny smak spośród wszystkich dostępnych zamienników krowiego mleka. Dodane do espresso nie przykrywają jego profilu smakowego oraz nie narzucają swojego smaku. Finalnie nie dominują smaku kawy w filiżance, a to bardzo ważne, jeśli chcemy cieszyć się smakiem naszej kawy specialty w postaci np. cappuccino czy flat white!

5. Mleko ryżowe

Napój ryżowy pozostaje wciąż niezbyt popularną alternatywą dla mleka krowiego, a szkoda, bo to całkiem ciekawa propozycja. Choć nie spienia się najlepiej i najłatwiej, to jest prawie neutralny w smaku. Nie jest jednak całkowicie obojętny, bowiem napoje ryżowe naturalnie są stosunkowo słodkie i w połączeniu z espresso ta słodycz będzie wyczuwalna. Wszystko zależy od składu napoju, producenta, naszych preferencji smakowych i tego w jakim stopniu ta słodycz będzie nam odpowiadać.

7. Inne roślinne zamienniki mleka krowiego

Rynek napojów roślinnych jest pełen propozycji, a pośród nich znaleźć możemy także napoje konopne, gryczane, z orzechów laskowych czy nerkowców. Niestety większość z nich niezbyt dobrze łączy się z espresso: mleko konopne jest zbyt wodniste, by dobrze się spienić, a napoje na bazie orzechów mają zbyt intensywny, dominujący nad espresso smak. Oczywiście pozostaje to w kwestii indywidualnych preferencji konsumenta, niemniej jednak jeśli szukamy napoju, który będzie możliwie najbardziej neutralny i pozwoli nam cieszyć się pełnią profilu sensorycznego kawy specialty, powinniśmy raczej celować w te, o których wspomnieliśmy wcześniej. Naszym zdaniem z espresso najlepiej łączą się: napój sojowy, owsiany i ryżowy. Pozostałe, choć mogą się całkiem dobrze spieniać i uzyskiwać względnie gładką teksturę, niestety są na tyle intensywne w smaku, żeby wybić się smakiem ponad espresso.

8. Podsumowanie

Wszystkim poszukującym idealnego zamiennika krowiego mleka polecamy przetestowanie kilku opcji. Najlepiej ten sam rodzaj espresso, np. z klasycznych ziaren z Brazylii, wypróbować z którąś z najbardziej neutralnych propozycji, a także z mlekiem nieco bardziej intensywnym. To pozwoli nam dostrzec kolosalne różnice i zrozumieć jak ogromny wpływ na odbiór napoju w filiżance ma nie tylko espresso, ale także rodzaj użytego mleka. Polecamy także zwracać uwagę na składy napojów roślinnych i unikać napojów dosładzanych czy ulepszanych dodatkowymi aromatami.

Pamiętajcie, że jeśli jesteście w kawiarni, która oferuje kilka alternatyw dla krowiego mleka, zawsze możecie poprosić baristę o pomoc w doborze odpowiedniego napoju na podstawie Waszych preferencji, upodobań czy alergii.